Coraz więcej kobiet mówi „nie” oczekiwaniom które nie są ich. Społeczne etykiety, które narzuca się kobietom, od wieków kształtują ich życie, wybory i tożsamość. Oczekiwania społeczne względem płci są jak układane klocki, które budują ograniczenia i ograniczają możliwość swobodnego kreowania własnej tożsamości. Kobiety od najmłodszych lat uczą się, jak powinny zachowywać się, wyglądać, co powinny lubić i jakie cele osiągać. Z pokolenia na pokolenie tej „wiedzy” na szczęście jest przekazywane coraz mniej. Coraz świadomiej podejmujemy też decyzje. Same łapiemy wiatr w żagle i kreujemy swoją tożsamość.
„Człowiek tyle jest wart, ile warte są sprawy, którymi się zajmuje. ” – Marek Aureliusz
Oczekiwania i Role Społeczne
Nie da się chyba tego nie odczuwać. Kobiety, choć często tego faktu nieświadomie, stają się głównymi odbiorcami ciągłych komunikatów o tym jakie powinny być. Wychodząc z rodzinnego domu, dostają listę zadań: być delikatną, urodziwą, zrównoważoną, skuteczną w karierze, opiekującą się domem i rodziną, a także być akceptowaną przez społeczeństwo. Komunikaty te są często w formie zawoalowanej groźby albo niepasujących do obecnej rzeczywistości frazesów np. „chyba chcesz znaleźć dobrego męża”, „tak się dama nie zachowuje”. W naszych głowach jest bardzo wiele założeń, wiele schematów które zaczynają działać kiedy komunikat trafia na podatny grunt. Będąc tyle lat warunkowana po prostu chcesz być dobrą dziewczynką i się podporządkować. A co jeśli marzysz o czymś więcej? Chcesz się realizować zawodowo, chcesz podróżować, zwiedzać świat, rozmawiać z nieznajomymi? To normalne, że chcesz być lepsza, to normalne że chcesz od życia czegoś więcej, to normalne że marzysz. Kompletnie to nie przekreśla równocześnie tego że chcesz być oddaną mamą i dbać o dom. Chcesz po prostu więcej i jesteś gotowa to wszystko udźwignąć w imię realizacji marzeń.
Ale czy widzisz granice czego Ty chcesz a czego chcą wszyscy inni? Pewnie sobie myślisz „oczywiście że tak, wszystko co robię to dlatego że chcę”. Życzę Ci żeby tak było, niestety potrzeba przynależności często maskuje przed Tobą, to co tak naprawdę jest Tobie potrzebne do szczęścia, a czego oczekują inni. Role społeczne w które w wchodzisz są już z góry określone schematami i stereotypami. Już od dzieciństwa wiesz że różowy jest zarezerwowany dla dziewczynek a niebieski dla chłopców. Kobiety mają długie włosy, nie krótkie. Dziewczynki uczą się do roli gospodyni i matki natomiast chłopcy do ról odkrywców, zdobywców i naukowców. Już od najmłodszych lat kreowane są w Tobie wzorce przez dziewczęce obiekty pożądania którymi są lalki które można ubierać i czesać, kąciki kucharskie, małe żelazka i odkurzacze. A jak podobają Ci się samochody albo lubisz biegać za piłką, to zaraz któraś z osiedlowych, zgorzkniałych staruch powie: „Co za chłopczyca, żaden jej nie będzie chciał”. A przecież tego nie chcesz, bo potrzebę cudownego, bajkowego ślubu też masz wpojoną jako zwieńczenie dziewczęcych marzeń. Chłopcy mogą marzyć o locie w kosmos, ale to przecież chłopcy.
Narzucanie Decyzji a Utrata Kontroli nad Tożsamością
Społeczeństwo odgrywa tutaj kluczową rolę jako kolektywny „sędzia”. Kobiety są stale oceniane przez pryzmat spełnienia tych społecznych oczekiwań. Decyzje, które podejmują, często są wynikiem presji społecznej. Wybory związane z karierą, wyglądem czy rolami w życiu rodzinny są w dużej mierze dyktowane oczekiwaniami społeczeństwa. W efekcie kobiety tracą możliwość swobodnego kształtowania własnej tożsamości. Zamiast tego, formują się pod wpływem tego, co społeczeństwo uznaje za „idealne”. To powoduje wewnętrzną walkę, konflikt między pragnieniem autentyczności a potrzebą bycia zaakceptowaną przez społeczeństwo. Na szczęście coraz więcej mitów jest obalanych, np. kiedy znane kobiety pokazują że też mają bałagan w domu, przyznają się do depresji poporodowej, mówią o trudach macierzyństwa. Pokazują jak wyglądają bez makijażu lub w południe w piżamie. Mówią głośno że dobrze zarabiają i że osiągnęły sukces, zajmują stanowiska kierownicze i działają w polityce.
Walka o Samodzielność Tożsamości
Walka o własną kobiecą tożsamość stała się czymś normalnym. Kobiety zaczynają odzyskiwać kontrolę nad swoim życiem, odrzucając społeczne skrypty i etykiety. Wszystko zaczyna się od akceptacji siebie, od decyzji o wyborze własnej drogi i odmawianiu dostosowania się do wyidealizowanych norm. Każda kobieta ma unikalną tożsamość, a walka polega na uznaniu i manifestacji tej indywidualności. To próba wyzwolenia się od społecznych etykiet, które ograniczają swobodę działania i decydowania. Czy zatem czujesz że walczysz? Czy czujesz że starasz się udowodnić innym że jesteś wartościowa? Czy czujesz że musisz: odnieść sukces zawodowy, być szczupła, być umalowana, być dobrze ubrana, chodzić na szpilkach? A czy tego właśnie chcesz? Czy masz w swoim otoczeniu osoby, które pytają czego chcesz czy tylko które mówią Ci co musisz? Bo prawda jest taka że niczego nie musisz. Możesz, ale nie musisz. Nie musisz być idealna, nie musisz się malować, nie musisz nosić szpilek, nie musisz być zawsze miła i wywarzona, wcale tego wszystkiego nie musisz. Kreuj siebie taką jaka się sobie będziesz podobać. To z sobą przebywasz 24 godziny na dobę. Przygotowałam dla Ciebie ćwiczenie w którym będziesz miała możliwości przyjrzeć się oczekiwaniom wobec siebie:
Podsumowanie
Bunt o tożsamość kobiecą jest walką o wolność jakkolwiek górnolotnie to brzmi. To walka o wolność wyboru własnej drogi, niezależnie od oczekiwań osób których często nawet nie znasz. To walka o możliwość decydowania samemu o własnym życiu, oraz budowanie tożsamości, która nie jest sklejona z oczekiwań innych, ale wyłania się z głębi i autentyczności jednostki. Rozpoznanie tej wewnętrznej, ciągle trwającej bitwy, pomaga zrozumieć, że każda kobieta ma własną historię, własne marzenia i pragnienia. I dopóki społeczeństwo nie zacznie widzieć kobiet jako jednostek z indywidualnymi tożsamościami, ten dysonans będzie trwać. To czas na zmianę społecznych wzorców, by każda kobieta mogła swobodnie kształtować swoją tożsamość, bez obawy o spełnienie społecznych oczekiwań.
